تفاوت هنر قلم زنی و هنر قلم کاری | تاریخچه و ویژگی ها

آشنایی با هنر قلم کاری | هنر مردمان ایران زمین

هنر قلم کاری هنر چاپ یا نقش زدن بر روی پارچه است که این پارچه ها کاربرد خاص خود را دارد. نمونه هایی از کابربرد های این پارچه ها عبارتند از: روتختی، کیف، رویه پشتی، رومیزی، رویه لحاف، سجاده، سفره، روسری، دستمال و کتیبه هایی برای مراسمات عزاداری و سوگواری.

تاریخچه هنر قلم کاری

هنر قلم کاری هنر ایجاد نقش ها بر روی پارچه است و قدیمی ترین قالب های شناخته شده  نقش زنی بر روی  پارچه در ایران، سه قالب تراشیده از سنگ هستند.گفته شده است  که در دوره های 4 و 5 هجری  این قالب ها به همراه آثار سفالی در حفاری های نیشابور کشف شده اند.

از دلایل اصلی شکل گیری این هنر زیبا در ایران موقعیت جغرافیایی ایران می باشد به طوری که ایران سرزمینی است که از طرفی به آسیای میانه و از طرفی دیگر به دریای سیاه و مدیترانه دسترسی دارد و همین امر باعث تبادلات و ارتباطات شرق و غرب کره خاکی از طریق ایران شده است .

بسیاری از کارشناسان حوزه ی هنر بر این عقیده اند که از این هنر از دوره ایلخانی در ایران رواج داشته چرا که با آمدن کالاهای چینی به ایران مخصوصا در زمان مغول تقاضا برای مالاهای نقش دار با سبک چینی در ایران افزایش یافت . از این رو هنرمندان نساجی و نقاشان ایرانی به بهره از این طرح ها و نقش ها روی آوردند و پارچه قلمکار که در آن زمان محدود بود یک انسجام کامل تری به خود گرفت و با همکاری هنرمند و صنعتگر این حرفه تکامل یافت و بعدها پیشرفت های زیادی کرد .

شواهد محکم دیگری وجود دارند که نشان می‌دهند قلمکارسازی و چاپ قلمکار در دوره تیموریان در شهرهایی همچون رشت، شیراز، بروجرد، مشهد، سمنان، گناباد، نخجوان، دامغان، نجف آباد، کاشان، یزد، اصفهان و همدان رواج داشت. در آن زمان مرغوب ترین پارچه ها از آنِ بروجرد بود و شهر اصفهان فقط یکی از مراکز تولید قلمکار به شمار می رفت.